30 september 2025 Max Madern ontvangt CS&D Best Publication Award Terug naar nieuws De CS&D Best Publication Award van dit jaar is toegekend aan Max Madern voor zijn onderzoek naar ribosomen en hun verrassende vermogen om elkaar te helpen onder moeilijke omstandigheden. In zijn artikel, dat wordt toegelicht in dit nieuwsbericht, introduceert hij een nieuwe methode om ribosomen, grote moleculaire machines die eiwitten maken in onze cellen, te bestuderen terwijl ze deze essentiële taak uitvoeren. Door ribosomen te fixeren op circulair RNA konden Max en zijn collega’s ze urenlang in actie volgen. Hun observaties lieten zien dat ribosomen bij moeilijke sequenties niet altijd alleen werken: wanneer een tweede ribosoom een vastgelopen voorgaand ribosoom inhaalt, kan het de eerste helpen de vertaling weer op gang te brengen. Deze ontdekking laat zien dat ribosomen onder stress kunnen samenwerken. De video laat vier verschillende circulaire RNA-translatiesites zien. De stipjes worden gaandeweg feller, wat wijst op actieve translatie door ribosomen terwijl de eiwitketens die ze maken steeds langer worden. Zodra het medicijn puromycine wordt toegevoegd, laten de ribosomen het circulaire RNA los. Zo kunnen de onderzoekers bepalen hoeveel ribosomen er op elk individueel circulair RNA actief waren. In de vier voorbeeldfilmpjes (van links naar rechts) waren dat respectievelijk 1, 2, 3 of 4 ribosomen. Dr. Eric Kalkhoven, coordinator van het CS&D PhD programma, overhandigt het certificaat aan Max Madern Als onderdeel van de prijs presenteerde Max zijn werk tijdens de graduate school masterclass op vrijdag 26 september. Momenteel werkt Max nieuwe resultaten uit waarin hij dezelfde techniek met circulair RNA toepast om de ‘boze tweelingbroer’ van het ribosoom te bestuderen: het proteasoom, een cellulair complex dat eiwitten afbreekt. Omdat ribosomen op circulair RNA ongewoon grote eiwitten produceren, ontstaat er een handig ‘bijproduct’ waarmee zichtbaar wordt hoe proteasomen deze eiwitten stukje bij beetje afbreken. Inzicht krijgen in hoe deze essentiële eiwitcomplexen functioneren, betekent een belangrijke stap richting een beter begrip van deze fundamentele levensprocessen.
